W dzisiejszych czasach ekologia nierzadko łączy się z ekonomią. To, co dobre dla środowiska nierzadko okazuje się też korzystne z finansowego punktu widzenia. Obecnie trend „eko” jest popularny na całym świecie, a jego dynamika nie zwalnia: na kolejne ekologiczne rozwiązania decyduje się nie tylko indywidualne osoby, ale także firmy, przedsiębiorstwa, czy nawet rządy państw. I nie ma się co dziwić: poziom zanieczyszczenia naszej planety nie napawa optymizmem, a ilość produkowanych rocznie śmieci i odpadów może po prostu przerażać. Dlatego właśnie należy zwrócić się w kierunku nowych rozwiązań. Jednym z nich są opakowania wielokrotnego użytku. Jak się okazuje, znajdują one zastosowanie nie tylko w handlu detalicznym, ale mogę niebawem stać się prawdziwą przyszłością logistyki.
Idea „zero waste”
Idea „zero waste” została zapoczątkowana przez Beę Johnson, która wydała książkę pod tytułem „Zero Waste Home”. I choć początkowo przesłanie było kierowane właśnie do indywidualnych osób i gospodarstw domowych, idea szybko nabrała znacznie szerszego rozgłosu i wielu zwolenników. Wynikło to z przekonania, iż niepohamowany konsumpcjonistyczny styl życia musi mieć w końcu kres, a same zasoby naszej planety są ograniczone. Międzynarodowe stowarzyszenie Zero Waste International Alliance określa ideę „zero waste” w następujący sposób:
„Zero Waste jest celem, który jest etyczny, ekonomiczny, skuteczny i wizjonerski, aby prowadzić ludzi ku zmianie stylu życia i praktyk, które naśladują naturalne cykle odnawiania się, gdzie wszelki materiał, którego się pozbyto jest zaprojektowany tak, by być zasobem do wykorzystania przez innych. Zero Waste oznaczana projektowanie i zarządzanie produktami oraz procesami, aby systematycznie eliminować szkodliwość odpadów i materiałów oraz zmniejszać ich objętość, przetwarzać i odzyskiwać wszystkie zasoby, nie spalać ich ani nie zakopywać. Zero Waste wyeliminuje uwalnianie szkodliwych substancji do ziemi, wody czy też powietrza, które są zagrożeniem dla zdrowia człowieka, zwierząt, roślin i całej planety”. [1]
Jednym z alternatywnych rozwiązań, wpisujących się w filozofię „zero waste”, jakie obecnie realizowane jest na rynku, są opakowania wielokrotnego użytku. Cóż to takiego? Są to opakowania, których materiał wykonania oraz sama konstrukcja umożliwiają ich wielokrotne wykorzystywanie bez obawy o utratę ich właściwości. Producenci tego typu opakowań dokładają ogromnych starań, aby nie tylko zapewnić maksymalną trwałość i funkcjonalność opakowania, ale także wykorzystać do jego produkcji właściwe elementy. To pozwala połączyć wytrzymałość takich opakowań z ich bezpieczeństwem. Obecnie na rynku spotkać można nawet opakowania wielokrotnego użytku, które nie emitują szkodliwych substancji są przeznaczone do bezpośredniego kontaktu z żywnością. [2]
Wiele opakowań wielokrotnego użytku może być mytych pod bieżącą wodą lub poddawać skutecznej dezynfekcji przed kolejnym ich wykorzystaniem. Takie rozwiązanie wydaje się być w obecnym momencie niezwykle korzystnym dla środowiska i może prowadzić do ograniczenia zużycia naturalnych zasobów, zmniejszenia ilości odpadów, a także ograniczenia produkcji gazów cieplarnianych. Wdrożenie opakowań wielokrotnego użytku może się także okazać rozwiązaniem ekonomicznym i korzystnym finansowo – i to zarówno dla użytkowników indywidualnych, jak i przedsiębiorców! [3]
Opakowania wielokrotnego użytku na co dzień
Opakowania wielokrotnego użytku możemy już spotkać w naszym codziennym życiu. I to niezwykle cieszy! Jednym z popularnych typów opakowań wielokrotnego użytku są pudełka z tworzywa sztucznego. Choć plastik nie kojarzy się bezpośrednio z dbałością o środowisko to jednak może się okazać dobrym rozwiązaniem: jest materiałem trwałym i bezpiecznym. Szkodliwe są jednorazowe opakowania plastikowe. Jednakże w przypadku opakowań wielokrotnego użytku idea „zero waste” jak najbardziej może zostać wdrożona. I to nie tylko w przypadku żywności, ale także innych produktów, takich jak kosmetyki, pościel, kosmetyki i narzędzia.
Innym przykładem opakowań wielokrotnego użytku, z jaki często można się spotkać w handlu, są torby papierowe i materiałowe. Choć torby papierowe nie należą do najbardziej trwałych opakowań, to jednak jest możliwe ich kilkukrotne wykorzystanie, a następnie poddanie praktycznie całkowitemu recyklingowi. Niektóre z papierowych toreb posiadają jednak wzmocnioną strukturę, a także odporność na wilgoć, co czyni je niezwykle ekologicznym i jednocześnie trwałym rozwiązaniem. Najpopularniejszą formą papierowych toreb są oczywiście torby na zakupy (zachęcamy wszystkich handlowców do wprowadzenia ich do swoich sklepów), ale także torby dekoracyjne, opakowania prezentowe. Istnieją także specjalne torby do transportowania i pakowania żywności, wykorzystywane na skalę przemysłową w branży gastronomicznej.
Innym ekologicznym produktem są wspomniane torby materiałowe, najczęściej wykorzystywane przez konsumentów jako torby na zakupy. Zazwyczaj wykonuje się je z bawełny lub innych wytrzymałych tkanin, co daje im sporą trwałość. Taką torbą posługiwać się można przez wiele lat, można ją także wyprać – nawet w pralce! Ideę tę podchwyciła nawet branża modowa – nie trudno dziś znaleźć designerskie torby zakupowe, które cieszą nie tylko środowisko, ale i oko ich posiadaczy! [3]
Kolejnym popularnym materiałem wielokrotnego użytku jest szkło. I tutaj połączyć można interes producentów z interesem konsumentów. Coraz większa ilość przedsiębiorców, dystrybuujących wodę, soki lub inne płynne produkty spożywcze umożliwia konsumentom dokonanie zwrotu pustych butelek i odebranie kaucji. Na takim rozwiązaniu zyskują wszyscy – włącznie ze środowiskiem! [3]
Opakowania wielokrotnego użytku w handlu i logistyce
Opakowania wielokrotnego użytku w handlu i logistyce również stają się coraz częściej stosowanym rozwiązaniem – zarówno w branży spożywczej, jak i w innych gałęziach handlu. Pojemniki transportowe wielokrotnego użytku stanowią nowoczesne rozwiązanie, które nie tylko wydaje się korzystne dla środowiska, ale także prowadzi do rozwiązania wielu dotychczasowych problemów logistycznych. Ogranicza także koszty związane z produkcją, zakupem i utylizacją tradycyjnych opakowań [4]. W przypadku branży spożywczej najczęściej mamy do czynienia z opakowaniami wykonanymi z tworzyw sztucznych.
Zastosowanie opakowań wielokrotnego użytku możliwe jest w ramach procesu tzw. logistyki zwrotnej. Wówczas opakowanie z produktem, pokonuje całą drogę aż do nabywcy docelowego, a następnie wraca do producenta lub hurtownika, który po odpowiednim oczyszczeniu i dezynfekcji może je wykorzystać ponownie. Takie opakowania są nie tylko odpowiednio dostosowane do danego typu produktu (co jest szczególnie istotne zwłaszcza w przypadku żywności), ale również posiadają wzmocnioną wytrzymałość i odporność na czynniki zewnętrzne [3].
Nowe regulacje prawne Unii Europejskiej
Można podejrzewać, że stosowanie opakowań wielokrotnego użytku, zarówno przez indywidualnych konsumentów, jak i przedsiębiorców w ramach logistyki zwrotnej stanie się dominujące na rynku w ramach „naturalnej kolejności rzeczy”. Niemniej jednak najnowsze regulacje unijne mogą ten proces przejścia na rozwiązania „zero waste” znacznie przyspieszyć.
30 listopada 2022 r. Parlament Europejski i Rada Europy zaprezentowały propozycję rewizji rozporządzenia w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych. Proponowane zmiany miałyby doprowadzić do zmniejszenia odpadów opakowaniowych na osobę o 15% w każdym państwie członkowskim UE do 2040 roku. Nowe przepisy miałyby także wprowadzić do 2030 roku obowiązek oferowania przez końcowych dystrybutorów producentów określonego procentu swoich produktów w opakowaniach wielokrotnego użytku. Ponadto, do 2040 roku 80% zimnych i gorących napojów będzie musiało być sprzedawanych w opakowaniach wielokrotnych, ma się także pojawić możliwość napełnienia danym napojem pojemnika przyniesionego przez klienta. Co ważne, dotyczyć to będzie także napojów alkoholowych (w tym piwa). [5]
Czy czeka nas rewolucja?
Czy proponowane rozwiązania wprowadzą rewolucję na rynku spożywczym i zmuszą do zmian, które będą istotne zarówno dla producentów, hurtowników, sprzedawców detalicznych, jak i konsumentów? Jest to całkiem możliwe. Nie mamy jednak wątpliwości, że właściwie wprowadzane zmiany „zero waste” mogą nam wszystkim wyjść na dobre.
Źródła:
[1] https://zero-waste.pl/czym-jest-zero-waste/
[2] https://neopak.pl/blog/opakowania-wielokrotnego-uzytku--jak-to-dziala
[3] Ibidem.
[5] https://przemyslisrodowisko.pl/przygotuj-sie-na-opakowania-wielokrotnego-uzytku/