Polska od dawna słynie z bogatej tradycji kulinarnych, a jej produkty spożywcze zyskują coraz większą popularność nie tylko na rodzimym rynku, ale także za granicą. W ostatnich latach można zauważyć znaczący wzrost ilości eksportowanych produktów spożywczych, co świadczy o rosnącej renomie polskiej żywności na arenie międzynarodowej. Co sprawia, że w Europie oraz na świecie napotyka się etykietę „made in Poland” oraz jak w danych statystycznych prezentuje się wzrost eksportu polskiej żywności?

Wypadkowa wielu czynników

Jednym z kluczowych czynników, które przyczyniły się do zwiększenia eksportu polskiej żywności, jest rosnąca jakość oferowanych produktów. Polskie gospodarstwa rolne coraz częściej inwestują w nowoczesne technologie oraz procesy produkcji, co przekłada się na wyższą jakość surowców i gotowych wyrobów. Jednocześnie nie brakuje producentów, którzy uprawiają rolnictwo tradycyjne i ekologiczne, dzięki czemu również znajdują odbiorców nie tylko w kraju, ale także za granicą [1].

Dodatkowo, polscy producenci starają się sprostać oczekiwaniom klientów na całym świecie, oferując coraz większą różnorodność produktów spożywczych. W ofercie można znaleźć tradycyjne polskie specjały, takie jak kiełbasa czy pierogi, ale także coraz częściej pojawiają się produkty ekologiczne, wegetariańskie oraz funkcjonalne, dostosowane do specjalnych potrzeb dietetycznych. Obok gotowych wyrobów zauważyć można spore zainteresowanie polskimi warzywami, zbożem, mięsem czy nabiałem.

Poza samą pozytywną opinią (i oczywiście – doskonałym smakiem) polska żywność wspierana jest przez skuteczną promocję produktów spożywczych na rynkach międzynarodowych. Agencje rządowe oraz organizacje branżowe aktywnie wspierają polskich producentów w promocji ich wyrobów za granicą, organizując udział w targach, prezentacje oraz kampanie marketingowe. Dodatkowo, polskie żywnościowe marki zyskują na znaczeniu w międzynarodowych konkursach i rankingach, co przyciąga uwagę zagranicznych klientów [2].

Zwycięstwa w rankingach i plebiscytach łączą się z oficjalnym uznaniem wysokich standardów polskiej żywności. Polscy producenci przestrzegać muszą rygorystycznych norm (wynikających zarówno z przepisów unijnych, jak i przepisów krajowych), co przekłada się na wysoką jakość produktów. Dodatkowo, czynniki gospodarcze i ekonomiczne sprawiają, że mimo wszystko polska żywność jest relatywnie tania, a co za tym idzie – wyjątkowo atrakcyjna dla zagranicznego odbiorcy!

Polscy dystrybutorzy żywności – wysoka jakość usług

Polscy producenci i dystrybutorzy żywności wiedzą, że aby przyciągnąć klienta (zarówno tego krajowego, jak i zagranicznego), muszą zaoferować mu nie tylko rozbudowaną i atrakcyjną cenowo ofertę, ale także rozbudowaną paletę usług. Wiele polskich hurtowni spożywczych umożliwia nawiązanie współpracy poprzez Internet, oferując klientom dodatkowe usługi logistyczne i transportowe, co tylko ułatwia współpracę i dostarczenie towaru na miejsce docelowe [3].

W ostatnich latach obserwuje się wyraźny wzrost eksportu polskich produktów spożywczych. W 2022 roku wartość eksportu żywności z Polski wyniosła 47,6 mld euro, o 26,7 proc. więcej niż w roku 2021. Był to kolejny rekordowy wynik w historii polskiego eksportu żywności [4].

Głównymi przyczynami wzrostu eksportu żywności z Polski są:

  • Rosnące popyt na polskie produkty na rynkach zagranicznych. Polska żywność jest znana z wysokiej jakości i przystępnej ceny. Jest to szczególnie ważne w kontekście rosnących cen żywności na świecie.
  • Zwiększona konkurencyjność polskich producentów żywności. Polscy producenci żywności coraz skuteczniej konkurują z producentami z innych krajów. Dzieje się tak dzięki inwestycjom w nowoczesne technologie i innowacje, a także dzięki integracji z Unią Europejską.
  • Polityka wsparcia eksportu żywności. Rząd Polski prowadzi szereg programów wspierających eksport żywności, takich jak programy promocji eksportu, szkolenia dla przedsiębiorców czy dotacje na udział w targach międzynarodowych.

Ponadto, polski eksport odczuł zmiany związane z sytuacją wojenną na Ukrainie. Z powodu działań zbrojnych zmniejszone zostały dostawy zboża oraz innych produktów spożywczych z Ukrainy, przez co współpracujący wcześniej z Kijowem importerzy musieli poszukać nowych dostawców – oczy wielu z nich zwróciły się właśnie na Polskę ze względu na korzystną ofertę cenową i wysoką jakość oferowanych produktów.

Główne kierunki eksportu

Największymi odbiorcami polskich produktów spożywczych w Europie są Niemcy, Czechy, Rosja, Wielka Brytania i Francja [5]. W 2022 roku udział tych krajów w całkowitym eksporcie żywności z Polski wyniósł 50,8 proc. Z kolei do najważniejszych produktów eksportowych z Polski należą:

  • Mięso i przetwory mięsne - w 2022 roku wartość eksportu mięsa i przetworów mięsnych z Polski wyniosła 10,3 mld euro.
  • Produkty mleczarskie - w 2022 roku wartość eksportu produktów mleczarskich z Polski wyniosła 6,4 mld euro.
  • Owoce i warzywa - w 2022 roku wartość eksportu owoców i warzyw z Polski wyniosła 5,5 mld euro. 
  • Chleb i produkty piekarnicze - w 2022 roku wartość eksportu chleba i produktów piekarniczych z Polski wyniosła 4,2 mld euro.
  • Słodycze - w 2022 roku wartość eksportu słodyczy z Polski wyniosła 3,7 mld euro [6].

A jak wygląda eksport w 2023 roku?

A jakie widoki są na polski eksport w 2023 roku? Czy utrzyma on, zauważalną w ostatnich latach, tendencję wzrostową? Co prawda jest jeszcze za wcześnie na ostateczne podsumowanie roku, niemniej jednak już wysnuć można pewne wnioski na podstawie obserwacji.

W 2023 roku polską specjalnością w eksporcie żywności stanowią przetwory mleczne i owoce. Największy udział mają tu oczywiście słynne polskie jabłka – rocznie wartość eksportu polskich jabłek wynosi około 150-160 mln euro. Prawdopodobnie w roku 2023 nie będzie ona mniejsza, mimo pewnych negatywnych trendów światowych. Zauważyć bowiem można ogólny spadek podaży na jabłka. Polskim producentom udaje się jednak rekompensować straty poprzez nowe kierunki eksportu, jakimi są Indie oraz kraje Ameryki Południowej [7].

Eksport do Indii rośnie zdecydowanie najszybciej. Jeszcze w latach 2020/2021 wynosił on około 4,5 tys. ton jabłek, podczas gdy w 2022 roku przekroczył 27 tys. ton [6]. Z jednej strony, wpływ na niższy poziom eksportu w latach 2020/2021 mogła mieć pandemia koronawirusa i transportowe ograniczenia z nią związane, z drugiej – tak gwałtowny wzrost eksportu wskazuje na to, że polskie jabłka są produktem, który dobrze przyjął się na indyjskim rynku.

W przypadku polskiego eksportu do Ameryki Południowej trudniej oszacować tendencje, gdyż jest to zupełnie nowy rynek. Niemniej jednak polscy producenci przetarli już pierwsze szlaki handlowe do rynków zbytu w Kolumbii i Kostaryce. Obok tych nowych kierunków, polskie jabłka oraz nabiał trafiają do „stałych” odbiorców, wśród których wymienić można Egipt, Kazachstan, Białoruś, Jordanię, Zjednoczone Emiraty Arabskie oraz Arabię Saudyjską. W dalszej perspektywie dla polskich eksporterów jako atrakcyjne jawią się rynki w Tajlandii, Malezji oraz Wietnamie [6].

Korzystną sytuację dla polskich eksporterów tworzą obecnie światowe stawki za transport – szczególnie ten oceaniczny (co ma związek z malejącym eksportem z Chin). Szczególnie pozytywnie odczuwa to branża mleczarska, gdyż znaczne wzrosła dostępność oraz przystępność cenowa kontenerów chłodniczych [6].

Podsumowanie

Mimo pewnych trudności i tendencji panujących na światowych rynkach oczekuje się, że w kolejnych latach eksport polskich produktów spożywczych będzie nadal rósł. Jest to związane z utrzymującym się popytem na polskie produkty na rynkach zagranicznych (w tym głównie owoce oraz wyroby mleczarskie), a także z dalszym rozwojem polskiej gospodarki.

Eksport żywności ma pozytywny wpływ na polską gospodarkę. W 2022 roku udział eksportu żywności w PKB Polski wyniósł 2,3 proc. Eksport żywności generuje miejsca pracy, zwiększa przychody budżetu państwa i przyczynia się do wzrostu gospodarczego, dlatego otrzymuje on spore wsparcie od instytucji rządowych. Z pewnością polski eksport utrzyma się na wysokim poziomie, jeśli nadal jakość produktów spożywczych w połączeniu z ofertą cenową będzie konkurencyjna oraz podjęte zostaną działania (zarówno na poziomie państwowym, jak i biznesowym) mające na celu utrzymanie stałych klientów i wkroczenie z polskimi produktami na zupełnie nowe rynki zbytu.

 

Źródła:

[1] https://polskieradio24.pl/42/1699/artykul/2873629,rosnie-swiadomosc-zywieniowa-konsumentow-stawiamy-na-jakosc-i-pewne-zrodla-dostaw

[2] https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/promocja-polskiej-zywnosci-za-granica.html

[3] https://jawis.com.pl/blog/wlasciwe-metody-hurtowego-transportu-zywnosci

[4] https://www.portalspozywczy.pl/technologie/wiadomosci/kowalczyk-w-2022-r-wartosc-eksportu-zywnosci-wzrosla-do-47-6-mld-euro,219738.html

[5] https://businessinsider.com.pl/gospodarka/rosnie-polski-eksport-zywnosci-czego-sprzedajemy-najwiecej/28g7srv

[6] Ibid.

[7] https://logistyka.rp.pl/przewozy/art38866451-boom-eksportowy-polskiej-zywnosci-czy-trend-bedzie-trwaly