Handel hurtowy i handel detaliczny to dwa podstawowe ogniwa łańcucha dostaw. Handel hurtowy polega na sprzedaży towarów w dużych ilościach, zazwyczaj do przedsiębiorców, którzy następnie sprzedają je detalistom lub konsumentom końcowym. Handel detaliczny natomiast polega na sprzedaży towarów w niewielkich ilościach, bezpośrednio do konsumentów końcowych. Obydwa sektory handlu są ważnymi częściami gospodarki, ale w ostatnich latach obserwuje się pewne różnice w ich rozwoju, szczególnie po pandemii koronawirusa. Które ogniwo handlowe jest obecnie w lepszej kondycji i lepiej poradziło sobie z kryzysem?

Handel hurtowy i detaliczny – czym są?

Handel hurtowy i detaliczny są wzajemnie powiązane i stanowią dwie główne gałęzie szeroko rozumianego handlu. Zrozumienie różnic pomiędzy nimi nie jest trudne.

Handel hurtowy (wholesale) ma miejsce w momencie sprzedaży produktów na większą skalę, w większych ilościach. Stronami transakcji są zazwyczaj przedsiębiorcy: producenci, hurtownicy, detaliści czy sklepy. Ceny produktów sprzedawanych hurtowo są zazwyczaj niższe niż ceny detaliczne, co wynika z większej ilości kupowanych dóbr. Przedsiębiorcy sprzedający produkty na większą skalę to producenci lub hurtownicy. Zazwyczaj specjalizują się oni w konkretnej dziedzinie produktów (np. hurtownie spożywcze, hurtownie motoryzacyjne) i mogą prowadzić handel na szeroką skalę, sprzedający produkty nie tylko w całym kraju, ale nawet na całym świecie. Handel hurtowy wiąże się zazwyczaj z wyższymi kwotami transakcji oraz rozbudowaną logistyką – zwłaszcza w przypadku eksportu produktów za granicę [1].

Z kolei handel detaliczny (retail) to rodzaj handlu, w którym produkty są sprzedawane na mniejszą skalę – zazwyczaj na sztuki lub pojedyncze opakowania. Klientami detalicznymi są konsumenci indywidualni, a detalistami (podmiotami sprzedającymi dobra detaliczne) są miejsca, które dostosowują produkty do potrzeb indywidualnych klientów – mogą to być sklepy, dyskonty, hipermarkety, a nawet targowiska. Ceny detaliczne produktów są wyższe niż ceny hurtowe ze względu na konieczność pokrycia kosztów obsługi sklepu oraz potrzebę osiągnięcia zysku. Detaliści mogą oferować jeden wybrany rodzaj produktu (np. sklep warzywny, sklep odzieżowy, sklep mięsny) lub posiadać w ofercie mocno zdywersyfikowane produkty różnego typu – z taką sytuacją najczęściej spotykamy się w hipermarketach, gdzie w ramach jednego sklepu można zakupić m.in. produkty spożywcze, artykuły biurowe, elektronikę i odzież [2]. 

Mówiąc w dużym skrócie, handel hurtowy ma na celu dostarczenie towarów w większych ilościach innym przedsiębiorcom, podczas gdy handel detaliczny koncentruje się na sprzedaży produktów w mniejszych ilościach klientom indywidualnym. Obydwa typy handlu są kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania łańcucha dostaw i ekonomii jako całości.

Który rodzaj handlu jest w lepszej kondycji?

Jak już wspomnieliśmy, obydwa rodzaje handlu są ważnymi częściami gospodarki, ale w ostatnich latach obserwuje się pewne różnice w ich rozwoju. Czy handel hurtowy jest w lepszej kondycji niż handel detaliczny? Jednoznaczne określenie, który z nich jest w lepszej kondycji może być trudne do określenia, zwłaszcza iż są powiązane zarówno same ze sobą, jak i ściśle z całą gospodarką. Wśród analityków spotkać się można z różnymi opiniami – jedni wskazują na dominację handlu hurtowego, według innych w lepszej kondycji znajduje się obecnie handel detaliczny. Przyjrzyjmy się argumentacji tych hipotez.

Argumenty za tym, że handel hurtowy jest w lepszej kondycji:

  • Wzrost wielkości zamówień: w ostatnich latach obserwuje się wzrost wielkości zamówień składanych przez hurtownie. Jest to spowodowane m.in. wzrostem globalizacji, który prowadzi do zwiększenia wymiany handlowej pomiędzy przedsiębiorstwami z różnych krajów.
  • Wzrost złożoności produktów: wraz z rozwojem technologii produkty stają się coraz bardziej złożone. Produkcja takich produktów wymaga specjalistycznej wiedzy i umiejętności, których hurtownie zazwyczaj nie posiadają. W związku z tym przedsiębiorstwa produkcyjne coraz częściej współpracują z hurtowniami, które pomagają im w dystrybucji produktów do klientów końcowych.
  • Wzrost konkurencji w handlu detalicznym: w ostatnich latach obserwuje się wzrost konkurencji w handlu detalicznym. Jest to spowodowane m.in. rozwojem handlu elektronicznego, który pozwala detalistom na dotarcie do szerszego grona klientów. W związku z tym hurtownie mają coraz więcej możliwości sprzedaży swoich produktów detalistom.

Argumenty za tym, że handel detaliczny jest w lepszej kondycji:

  • Wzrost konsumpcji: w ostatnich latach obserwuje się wzrost konsumpcji, co prowadzi do zwiększenia popytu na produkty detaliczne.
  • Wzrost popularności handlu elektronicznego: handel elektroniczny zyskuje coraz większą popularność wśród konsumentów. W związku z tym detaliści mają możliwość dotarcia do szerszego grona klientów, bez konieczności ponoszenia wysokich kosztów związanych z utrzymaniem sklepów stacjonarnych.
  • Zróżnicowanie preferencji konsumentów: w ostatnich latach obserwuje się wzrost zróżnicowania preferencji konsumentów. W związku z tym detaliści mają możliwość oferowania szerokiej gamy produktów i usług, które odpowiadają różnym potrzebom klientów.

Pandemia i lockdown testem wytrzymałości dla handlu

Handel, jak i jego poszczególne gałęzie, są ściśle związane  z tym co dzieje się z gospodarką i wokół niej. Jednym z globalnie najcięższych doświadczeń dla gospodarki w ostatnich latach była pandemia koronawirusa i związane z nią zmniejszenie aktywności ekonomicznej społeczeństw na całym świecie. Wiele branż odnotowało znaczne spadki i borykało się z trudnościami w funkcjonowaniu. Która gałąź handlu lepiej poradziła sobie z trudami pandemii COVID-19 i związanej z nią izolacji?

Według analityków Polskiego Instytutu Ekonomicznego, po pandemii w lepszej kondycji pozostawał handel hurtowy – wykazał on większą odporność na  pandemiczny kryzys niż handel detaliczny. Pośród czynników, mających wpływ na dobrą kondycję handlu hurtowego, analitycy wskazują możliwość sprzedaży produktów hurtowych do firm z innych sektorów gospodarki (np. hotele, restauracje). Producenci i hurtownie, w znacznie mniejszym stopniu niż firmy detaliczne odczuwały również barierę kosztów zatrudnienia – wynika to z większych możliwości zautomatyzowania i zmechanizowania procesów handlowych [3]

W czerwcu 2021 roku, a zatem krótko po rozpoczęciu „odmrażania gospodarki” wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury dla handlu hurtowego był zauważalnie korzystniejszy (plus 9,7 pkt.) niż handlu detalicznego (plus 0,6 kpt) [3].

Podsumowanie

Obecnie jednak, w 2023 roku, sytuacja obydwu rodzajów handlu uległa zmianie, a handel detaliczny zaczął odrabiać straty zadane przez pandemię. Nie da się ukryć, że obydwie formy handlu mają swoje mocne i słabe strony. Handel hurtowy jest bez wątpienia bardziej stabilny i mniej podatny na wahania gospodarcze. W ostatnim czasie zaobserwować można wzrost znaczenia handlu hurtowego oraz zintensyfikowanie transakcji o charakterze międzynarodowym. Handel detaliczny natomiast jest bardziej dynamiczny i ma większy potencjał wzrostu. Zjawiskami korzystnymi dla obydwu rodzajów handlu jest bez wątpienia wzrost konsumpcji, a także nowe kanały prowadzenia działalności, takie jak chociażby sklepy internetowe i handel elektroniczny: Internet jest przestrzenią, w której zarówno hurtownicy, jak i detaliści, mogą prowadzić swoją działalność. Mimo iż zakupy internetowe wydają się powszechną sprawą, to tak naprawdę przedsiębiorcy dopiero mogą zacząć rozwijać swoje możliwości w handlu zdalnym. A to w kolejnych latach i miesiącach może przynieść interesujące (ze statystycznego punktu widzenia) rezultaty.

 

Źródła:

[1] https://stat.gov.pl/metainformacje/slownik-pojec/pojecia-stosowane-w-statystyce-publicznej/886,pojecie.html

[2] https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-handel-detaliczny

[3] https://www.portalspozywczy.pl/handel/wiadomosci/handel-hurtowy-radzi-sobie-lepiej-niz-detaliczny,200583.html