Inflacja szaleje w najlepsze. I to nie tylko w Europie, ale praktycznie na całym świecie. Jej skutki odczuwają miliony ludzi. Zwłaszcza, że wzrosły ceny produktów podstawowych, takich jak energia, paliwo czy żywność. A to problem nie tylko dla konsumentów, ale także sprzedawców, hurtowników i producentów!
Dlaczego inflacja tak bardzo wpływa na ceny żywności i czy jest szansa, że w najbliższych miesiącach tendencja wzrostowa cen się zatrzyma? I czy wszędzie w Europie sytuacja jest taka sama?
Inflacja – skąd się wzięła?
Ujmując rzecz w bardzo dużym skrócie można stwierdzić, że inflacja jest następstwem pandemii koronawirusa i lockdownu, który miał miejsce od marca 2020 roku. Sytuacji na kontynencie europejskim dodatkowo nie poprawia ciągnąca się wojna na Ukrainie oraz sankcje nałożone na Federację Rosyjską.
Szybkie odmrażanie gospodarki po lockdownie było jednym z czynników prowadzących do inflacji. Zniesienie obostrzeń spowodowało wzrost popytu na towary i usługi (np. podróże, wizyty w restauracjach), które przez wiele miesięcy były niedostępne. Wzrost popytu pozwolił przedsiębiorcom na podnoszenie cen bez ryzyka utraty klientów. A to już było pierwszym krokiem w kierunku inflacji oraz silnym czynnikiem podnoszącym ceny dóbr podstawowych, takich jak artykuły spożywcze. Z drugiej strony, przedsiębiorcom nie było łatwo nadążyć za popytem na ich usługi ze względu na konieczność odbudowy łańcuchów dostaw czy niedobory usług logistycznych, co również przekładało się na wzrost cen [1].
Na inflację bezpośredni wpływ miał także wzrost cen prądu, gazu oraz ropy naftowej. A ten częściowo wynikał z przyczyn środowiskowych oraz geopolitycznych. Niestety, wydatki na energię stanowią ogromną część kosztów ponoszonych zarówno przez przedsiębiorstwa, jak i europejskie gospodarstwa domowe [2].
Wzrost cen żywności na całym świecie
Inflacja dotknęła nie tylko kraje europejskie, ale wręcz stała się zjawiskiem globalnym. Praktycznie w każdym państwie świata odnotowano wzrost cen żywności. Tempo wzrostu powyżej 5% dotyczy 83,3% krajów o niskich dochodach, 90,5% krajów o niższych średnich dochodach i aż 91% krajów o wyższych średnich dochodach. Wiele państw odnotowało inflację dwucyfrową, a w skrajnych przypadkach tempo wzrostu cen dochodzi do prawie 300% [3]! Państwem, w którym żywność podrożała najbardziej jest Zimbabwe – ceny wzrosły tam o 286%. Ogromny wzrost cen dotyczy także Libanu (142,9%) [2].
A jak to wygląda w Europie? Państwa Starego Kontynentu również borykają się ze wzrostem cen żywności, jednakże sytuacja tu jest dość mocno zróżnicowana. W grudniu 2022 r. inflacja w państwach europejskich wynosiła od 4% do 35%. Najmniejszy wzrost cen (wspomniane 4%) dotyczył Szwajcarii, najwyższy (35%) – Litwy. Wysoka inflacja dotknęła także Estonii (29,8%), Łotwy (29,3%) oraz Słowacji (28,1%). W Polsce z kolei w grudniu 2022 roku roczna inflacja wyniosła 22,1 %. Nieco lepsza sytuacja (choć wciąż mamy do czynienia z dwucyfrową inflacją) dotyczyła Islandii (10,2%) oraz Luksemburgu (10,9%) [2].
Czy w roku 2023 nastąpiły zmiany?
Rok 2023 przyniósł w niektórych krajach poprawę, w innych – pogorszenie. Według danych Eurostatu inflacja w lutym 2023 roku spadła w 15 państwach UE (w porównaniu do lutego 2022 roku), w 10 państwach wzrosła, a w 2 nie uległa zmianie. Najwyższe roczne stopy inflacyjne dotyczą Węgier (25,8%), Łotwy (20,1 %) oraz Czech (18,4%). Z kolei najniższe roczne stopy odnotowano w Luksemburgu (4,8%) oraz Belgii (5,4%) [4]. Obok żywności i alkoholu, największy wkład w roczną stopę inflacji w strefie euro miał tytoń, usługi, energia oraz nieenergetyczne dobra przemysłowe [7].
Czy lepsze wyniki w 15 państwach Europy zwiastują początek końca drożyzny? Według części ekspertów z sektora bankowości tempo wzrostu cen żywności będzie zwalniało, a pod koniec 2023 roku dynamika cen żywności i napojów powinna wynosić poniżej 10% rok do roku [5]. Niemniej jednak część ekspertów wstrzymuje się z entuzjazmem zaznaczając, że walka z inflacją może potrwać dłużej niż byśmy tego oczekiwali, a wyższe ceny towarów szybko nas nie opuszczą. Inicjacja poważnego procesu dezinflacji może nie odbyć się bez kolejnych wzrostów stóp procentowych [6].
Inflacja – wpływ na produkcję żywności
Wysokie ceny nie są na rękę producentom. Inflacja sprawiła, że wzrosły koszty produkcji żywności ze względu na wyższe ceny energii, nawozów czy paszy dla zwierząt [7]. A to nie tylko powoduje konieczność „przerzucenia” części tych kosztów na konsumenta, ale też sprawia, że wielu drobniejszych przedsiębiorców może być po prostu nie stać na dalsze prowadzenie swojej działalności.
Wzrost cen żywności w Europie sprawił, że przedsiębiorcy zajmujący się handlem jeszcze intensywniej zaczęli szukać nowych rozwiązań i zwrócili się w stronę nie tylko lokalnych, ale i zagranicznych dostawców. Obecnie klienci sklepów spożywczych szukają nie tylko zdywersyfikowanych produktów, ale także towarów dostępnych w możliwie przystępnych cenach. To po prostu zmusza handlowców do poszukiwania tańszych i bardziej korzystnych źródeł zaopatrzenia i skłania do kooperacji z zagranicznymi hurtownikami.
Taka sytuacja może sprawić, że nawet po ustąpieniu inflacji zmieni się specyfika europejskiego handlu żywnością, a nowe ścieżki łańcuchów dostaw skutecznie utrwalą się na europejskiej mapie handlowej.
Chcesz złożyć zamówienie na produkty spożywcze w atrakcyjnej cenie? Skontaktuj się z nami, a omówimy szczegóły współpracy.
Źródła:
[1] https://www.ecb.europa.eu/ecb/educational/explainers/tell-me-more/html/high_inflation.pl.html
[2] Ibid.
[3] https://forsal.pl/gospodarka/inflacja/artykuly/8649975,ceny-zywnosci-polska-swiat-mapa-ranking.html
[4] https://forsal.pl/gospodarka/inflacja/artykuly/8683202,inflacja-w-polsce-i-w-strefie-euro.html