Narody słowiańskie są dziś kojarzone z umiłowaniem do spożycia alkoholu. Nawet mawia się, że śmiertelna ilość alkoholu we krwi nie dotyczy Polaków i Rosjan. I choć oczywiście jest to (poniekąd) stereotyp, to jak się okazuje tradycja produkcji i spożycia alkoholu wśród narodów słowiańskich jest dość długa. Dziś pokrótce przybliżymy tę ciekawą historię, która jakby nie patrzeć – stanowi część historii Europy!

Słowiańska starożytność pod znakiem piwa

Jak wynika z kronik historycznych podstawowym alkoholem spożywanym przez dawnych Słowian było piwo[1]. Produkowano je nie tylko w pierwszych browarach, ale również w domowym zaciszu. Spożywano je nierzadko zamiast wody (która bywała skażona), a raczyli się nim wszyscy oprócz małych dzieci.

Oczywiście, różniło się ono od współcześnie znanego „złotego trunku”. Wiadomo na pewno, że zawierało mniej alkoholu i raczej trudno było się nim upić. Do tej pory trwają dyskusję czym naprawdę było dawne słowiańskie piwo. Jedni historycy uważają, że było to słód zmieszany z ziołami[2]. Inni z kolei są przekonani, że piwo produkowano według prostej, ale sprawdzonej receptury opartej na uwarzeniu zboża z dodatkiem drożdży[1] (być może stąd na piwo mawiano „zupa chlebowa[3]”), z czasem udoskonalając nieco cały proceder.

Skąd wiemy o słowiańskim piwie?

Skąd wiemy, że starożytni Słowianie pili i wytwarzali piwo? A chociażby od Arystotelesa, który o złotym napoju wspomina w swoich zapiskach (przeinaczył jednak jego nazwę na pino)[1]. Wiadomo, że piwo znali Słowianie Zachodni, Wschodni oraz sąsiadujący z nimi Bałtowie, a receptury z czasem przejęli Słowianie Południowi, dzięki czemu „słowiańskie piwo” mogło się rozprzestrzenić po większej części Europy.

Tradycja warzenia i codziennego spożywania piwa kontynuowana była także w średniowieczu. Z czasem jednak zaczął pojawiać się rozdział na osobne zawody słodownika i piwowara. Ci drudzy zaczęli szybko być postrzegani za bardziej elitarnych[4].

Kraina mlekiem i miodem pitnym płynąca

Choć piwo było najpopularniejszym  (i dość lekkim) trunkiem spożywanym przez dawnych Słowian, to wytwarzali oni jeszcze jeden alkoholowy trunek – miód pitny! Był to trunek wyjątkowy dla obszaru słowiańskiego (i poniekąd pozostaje taki do dziś), znacznie mocniejszy od piwa i jednocześnie bardziej wykwintny. Jego cena była również wyższa, więc nie wszyscy mogli się nim raczyć. Biedota raczej pozostawała przy piwie, natomiast zamożniejsze warstwy społeczne chętnie sięgały po słodki trunek podczas ważnych uroczystości czy świąt[2].

Miód nie stracił na znaczeniu także w średniowieczu. Choć znano już wtedy wino, to wciąż bywało ono trudniej dostępne. W Państwie Piastów zastępowano je albo piwem, albo właśnie miodem, co nie uszło uwadze zagranicznym obserwatorom. Wenecki dyplomata Ambrogio Contarini pisał o Polakach”: „Nie mając wina robią pewien napój z miodu, który upija ludzi znacznie bardziej niż wino![5]” Zapisek ten świadczy także o sporej ilości alkoholu, jaką zawierał ówczesny miód pitny.

Pijaństwo i chrześcijaństwo

Co ciekawe, kultura picia piwa i okazyjnego spożywania miodu pitnego wcale nie dawała zbyt wielu okazji na mocne upijanie się. Znaczny wzrost spożycia alkoholu oraz samego pijaństwa nastąpił po przyjęciu chrześcijaństwa na słowiańskich (w tym polskich) ziemiach! Jak do tego doszło? Cóż... wraz z pojawieniem się duchowieństwa przy klasztorach zakładano winnice. Produkowane w nich wino miało służyć przede wszystkim do celów liturgicznych, ale sami mnisi dość często raczyli się nim także po godzinach. Co ciekawe, niższe warstwy społeczne były o to dość zazdrosne (a jak wspomnieliśmy – na miód pitny nie każdego było stać). Wkrótce kupcy, węsząc spory interes, zaczęli sami podrabiać klasztorne wina i sprzedawać je za niską cenę pospólstwu. Tak powstały „średniowieczne sikacze”[4].

Renesans i średniowiecze to znowu era początków destylacji mocniejszego alkoholu na ziemiach słowiańskich. Ale to już historia na osobny artykuł.

 

Chcesz złożyć zamówienie na alkohol? Skontaktuj się z nami, a przygotujemy dla Ciebie najlepszą ofertę na rynku!

 

[1] https://www.slawoslaw.pl/slowianie-a-piwowarstwo/

[2] https://slowianowierstwo.wordpress.com/2014/09/14/alkohol-u-dawnych-slowian/

[3] https://pl.aleteia.org/2017/04/06/piwo-z-warki-ktore-uratowalo-zycie-papiezowi/

[4] Ibid.

[5] https://pl.wikipedia.org/wiki/Mi%C3%B3d_pitny